Δυστυχώς επτωχεύσαμεν

Δυστυχώς επτωχεύσαμεν

Τα τύμπανα της ιστορικής πτώχευσης του κράτους επί Χαρίλαου Τρικούπη, είχαν αρχίσει τις τυμπανοκρουσίες αρκετά χρόνια πριν το «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν » του 1893.Σύμφωνα με τον καθηγητή Ανδρέα Ανδρεάδη, η Ελλάδα βρισκόταν σε πτώχευση από το 1885 και μόνο το γόητρο του Τρικούπη και οι δεξιότητές του γύρω από τα οικονομικά είχαν απομακρύνει το μοιραίο γεγονός...

Το έλλειμμα είχε καταστεί μόνιμη πληγή του προϋπολογισμού. 30 εκατομμύρια δραχμές δημόσιο έλλειμμα το 1884, που ξεπέρασε τα 128 εκατομμύρια κατά το 1886. Η εκτόξευση του δημόσιου χρέους σε τετραπλάσια, σχεδόν, μεγέθη αποδόθηκε σε εθνική ανάγκη. Την κάλυψη έκτακτων δαπανών επέβαλε η επιστράτευση, που επιβλήθηκε λόγω πραξικοπηματικής προσαρτήσεως της Ανατολικής Ρωμυλίας στα εδάφη της Βουλγαρίας.Η ασφυκτική κατάσταση των οικονομικών οδήγησε, ήδη, μία τράπεζα στην πτώχευση. Αρχές του 1886 κήρυξε στάση πληρωμών η Ναυτική Τράπεζα «Αρχάγγελος», που είχε ιδρυθεί το 1870 με αρχικό κεφάλαιο 4.000.000 φράγκα (20.000 μετοχές).

Για τη σύγχρονη κρίση ιδιαίτερα επιβαρυντική είναι η διαπίστωση πως, σε σύγκριση με την πτώχευση του 1893, υπάρχει ένα σοβαρό ντεζαβαντάζ στην εποχή μας, που λειτουργεί αντίστροφα.Στην παρούσα ανησυχητική συγκυρία, δηλαδή, το κράτος ανέλαβε τη σωτηρία των τραπεζών. Αντίθετα, στην εποχή του Τρικούπη το ρόλο του σωτήρα είχαν επωμισθεί οι τράπεζες, ανεπαρκώς και ανεπιτυχώς, οι οποίες ενώ δάνειζαν κατ΄ επανάληψη το κράτος δεν αποδείχτηκαν ικανές να αναχαιτίσουν την πτώχευση. Πιο συγκεκριμένα, οι τράπεζες Εθνική, Ιονική και Ηπειροθεσσαλίας την περίοδο αυτή κάλυψαν τα ελλείμματα του κράτους χορηγώντας απανωτά δάνεια. Παρόλα αυτά, η πληθώρα του εκδοθέντος χαρτονομίσματος προκάλεσε την άνοδο της τιμής του συναλλάγματος, με συνέπεια την αύξηση του εξωτερικού χρέους. Τα ελλείμματα συνεχίζονταν και νέα δάνεια από τις τράπεζες κάλυπταν κάθε φορά τις ανάγκες.Κατά το διάστημα της κυοφορίας της πτώχευσης το χρηματιστήριο απεικόνιζε στις τιμές των χρεογράφων την πολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας και την προοπτική για την τελική έκβαση άλλοτε αισιόδοξη άλλοτε αρνητική. Κατά τη μεγάλη χρηματιστηριακή κρίση, από το 1884 μέχρι το τέλος του 1885, συνεχίζονταν αναγκαστικές πωλήσεις μετοχών που ανήκαν σε οφειλέτες, οι οποίοι αδυνατούσαν να τις εξοφλήσουν. Η μόνη αξία που ποτέ δεν έπαψε να είναι περιζήτητη ήταν οι ομολογίες του λαχειοφόρου δανείου της ΕΤΕ. Διαφημιστικές αγγελίες διαφόρων γραφείων πρόσφεραν αντί για λίγες δραχμές “την τύχη”, όπως αποκαλούσαν το λαχείο σε όσους δεν μπορούσαν να αγοράσουν ολόκληρη την ομολογία. Σχετικές αγγελίες δημοσιεύονταν στην εφημερίδα «Παλιγγενεσία» από το τραπεζιτικό γραφείο του κ. Παναγόπουλου στην οδό Αιόλου, που προσέφερε ολόκληρο το λαχείο στην τιμή των 2 και 1/2 νέων δραχμών. Καθώς, επίσης και από το χρηματιστικό γραφείο του Α. Αρσένη, κάτω από την οικία του Β. Μελά, όπου στεγαζόταν αρχικά το Χρηματιστήριο.